Vanaf de 17 e eeuw zijn er al geregeld fresco’s van hun oorspronkelijke plek verwijderd. Dit gebeurde vooral met de stacco techniek, waarbij één of meerder stuclagen van de wand genomen werden. Dit is een gecompliceerde en ook gevaarlijke methode omdat het om een muurdelen gaat die zwaar zijn en dus lastig te verplaatsen. De reden voor de vele stacco’s was dat restauratoren nog weinig kennis hadden van restauraties die ter plekke uitgevoerd konden worden, dus ze hadden weinig behandelingskeuze. Vooral scheuren, schimmel en gevolgen van brand en lekkages zorgden voor lastige restauratie-vraagstukken. Door het fresco van de wand te halen waren sommige oorzaken in ieder geval onmiddellijk uitgeschakeld.
Buffalmacco, Trionfo della morte, Campo santo, Pisa
In de 20ste eeuw begon men met strappo’s uit te voeren. Bij deze techniek wordt alleen een dunne bovenlaag van het fresco, het beschilderde gedeelte weggenomen. Dit was een werkwijze die met name in Toscane veel uitgevoerd werd, vooral vanaf de jaren ‘50. Naast de eerdere motieven om de fresco’s van de muur te halen, waren er nu ook nieuwe redenen. Onder de meeste fresco’s zitten vaak nog oudere fresco’s. Die zijn soms van belangrijker meesters dan het laatste (zichtbare) fresco. Of deze oudere fresco’s zijn uit een periode waarvan niet zoveel frescoschilderingen bewaard zijn gebleven. Het kan dus interessant zijn deze bloot te leggen.
Daarnaast gebruikten veel frescoschilders een onderschildering op de voorbereidende stuclaag. De onderschildering, een ‘sinopia’, is een eenvoudige schets gemaakt met pigment uit rode aarde. Deze schetsen zijn vaak bijzonder, het toont de schildershand van de frescomeester. Zijn manier van tekenen blijkt uit hoe hij zijn lijnen zette, hoeveel details er voorkomen en hoe hij de schaduwen tekende. Bedenk daarbij dat papier toen weinig gebruikt werd en zeker niet in grote vellen voorhanden was en je begrijpt meteen dat de schilders zich op deze ondertekeningen uitleefden. Bovendien zijn, anders dan het uiteindelijke fresco de onderschilderingen altijd gemaakt door de meester zelf. Want grote delen van de uiteindelijke frescoschildering (de achtergrond, kleding ed.) werden veelal door zijn leerlingen gemaakt.583px-Pisa,_Camposanto_trionfo_della_morte_1
De fresco’s van de Camposanto in Pisa zijn om andere redenen van de muur gehaald. In 1944 werd het gebouw door de geallieerde gebombardeerd. De fresco’s uit de 14 en 15 e eeuw raakten zwaar beschadigd. Deze fresco’s en ook de onderliggende sinopia’s werden m.b.v. strappo’s van de muren gehaald. Nu heeft Pisa bij het Camposanto twee grote expositie ruimtes, één voor de sinopia’s (in het ‘Museo delle Sinopie’) en één voor de uiteindelijke fresco’s.
Een triest hoogtepunt van het aantal uitgevoerde strappo’s ontstond na de overstroming van de Arno in Florence (1966). Toen waren de strappo’s het enige haalbare redmiddel voor de vele fresco’s daar, die anders aan het water (en vuil en modder) ten prooi zouden zijn gevallen.
Later kwamen er steeds meer kritische geluiden tegen de strappo methode. Er zijn namelijk verschillende nadelen aan verbonden. Door de buitenste filmlaag van het fresco te verwijderen, verlies je veel gegevens van deze schilderlaag. De materiële gegevens gaan namelijk grotendeels verloren. Het soort stuc en de behandeling van het oppervlak is nadien niet meer te lezen, net als de lijnen van de dagdelen of de inkervingen van de doordruklijnen of de restanten van de poederstippen. Dit zijn allemaal belangrijke visuele kenmerken voor een fresco. Een ander essentieel gegeven is hoe het fresco zich verhoudt met de ruimte. Fresco’s zijn voor een bepaalde ruimte gemaakt. De ruimtelijkheid, de lichtwerking en het gebruik van het perspectief zijn op maat gemaakt (dit geldt zeker voor de renaissance). Al die connotaties neem je weg met het verwijderen van een fresco. Nergens anders kan het fresco dezelfde positie innemen en dezelfde indruk achterlaten als op de plek waarvoor het bedoeld was.
